ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 1 ਨਵੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਪ੍ਰੋ. ਰਾਮਦਰਸ਼ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦਾ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦਵਾਰਕਾ ਸਥਿਤ ਆਪਣੇ ਨਿਵਾਸ 'ਤੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ 11:00 ਵਜੇ ਪਾਲਮ ਦੇ ਮੰਗਲਾਪੁਰੀ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵਿਖੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰੋ. ਰਾਮਦਰਸ਼ ਮਿਸ਼ਰਾ ਆਪਣੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਯਾਤਰਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਦੀਵੀ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ।

ਰਾਮਦਰਸ਼ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੂੰ ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੌਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ - ਮੈਂ ਤੋ ਯਹਾਂ ਹੂੰ - ਲਈ ਸਰਸਵਤੀ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਿਆ। ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ - ਅਗਨੀ ਕੀ ਹੰਸੀ - ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਸਿੱਖਿਆ :

ਰਾਮਦਰਸ਼ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦਾ ਜਨਮ 15 ਅਗਸਤ, 1924 ਨੂੰ ਗੋਰਖਪੁਰ ਦੇ ਡੁਮਰੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ-ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਨਾਲ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਤਾ ਲਈ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਦਸ ਮੀਲ ਦੂਰ ਢਰਸੀ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਪੰਡਿਤ ਰਾਮਗੋਪਾਲ ਸ਼ੁਕਲਾ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਤਾ ਉੱਥੇ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਬੜਹਜ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਾਰਦ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਰਤਨ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀਆਂ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ 1947 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਲਈ ਵਾਰਾਣਸੀ ਆਏ ਅਤੇ ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ, ਬੀਏ, ਐਮਏ ਅਤੇ ਪੀਐਚਡੀ ਖੋਜ ਉੱਥੇ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।

ਅਧਿਆਪਨ : ਸਾਲ 1956 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਕਈ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਐਮਐਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬੜੌਦਾ, ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰਜ਼ ਕਾਲਜ (ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ), ਅਤੇ ਐਸ.ਬੀ. ਜਾਰਜ ਕਾਲਜ (ਨਵਸਾਰੀ) ਸ਼ਾਮਲ ਰਹੇ। ਸਾਲ 1964 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਥਾਈ ਨਿਵਾਸੀ ਬਣ ਗਏ।

ਲਿਖਣਾ :

ਰਾਮਦਰਸ਼ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦਾ ਕਾਵਿ ਸਫ਼ਰ ਲੰਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਪਥ ਕੇ ਗੀਤ 1951 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1940 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਵਿਤਾ ਹੈ -ਚਾਂਦ ।

ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਰਚਨਾਵਾਂ- ਪਥ ਕੇ ਗੀਤ, ਬੈਰੰਗ-ਬੇਨਾਮ ਚਿੱਠੀਆਂ, ਪਕ ਗਈ ਹੈ ਧੂਪ, ਕੰਧੇ ਪਰ ਸੂਰਜ, ਦਿਨ ਏਕ ਨਦੀ ਬਨ ਗਯਾ, ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਿਯ ਗੀਤ, ਬਾਜ਼ਾਰ ਕੋ ਨਿਕਲੇ ਹੈਂ ਲੋਕ, ਜਲੂਸ ਕਹਾਂ ਜਾ ਰਹਾ ਹੈ?ਰਾਮਦਰਸ਼ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਆਗ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬੋਲਤੀ, ਸ਼ਬਦ ਸੇਤੂ, ਬਾਰਿਸ਼ ਮੇਂ ਭੀਗਤੇ ਬੱਚੇ, ਹੰਸੀ ਓਂਠ ਪਰ ਆਂਖੇਂ ਨਮ ਹੈਂ (ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ), ਬਨਾਯਾ ਹੈ ਮੈਨੇ ਯੇਹ ਘਰ ਧੀਰੇ ਧੀਰੇ (ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ), ਪਾਨੀ ਕੇ ਪ੍ਰਾਚੀਰ, ਜਲ ਟੂਟਤਾ ਹੁਆ, ਸੂਖਤਾ ਹੁਆ ਤਾਲਾਬ, ਅਪਨੇ ਲੋਕ, ਰਾਤ ਕਾ ਸਫ਼ਰ, ਆਕਾਸ਼ ਕੀ ਛਤ, ਆਦਿਮ ਰਾਗ, ਬਿਨਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਕਾ ਮਕਾਨ, ਦੂਸਰਾ ਘਰ, ਥਕੀ ਹੁਈ ਸੁਬਹ, ਵੀਸ ਬਰਸ, ਪਰਿਵਾਰ, ਬਚਪਨ ਭਾਸਕਰ ਕਾ, ਏਕ ਬਚਪਨ ਯਹ ਭੀ, ਏਕ ਥਾ ਕਲਾਕਾਰ, ਖਾਲੀ ਘਰ, ਏਕ ਵਹ, ਦਿਨਚਰਿਆ, ਸਰਪਦੰਸ਼, ਬਸੰਤ ਕਾ ਏਕ ਦਿਨ।

ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ