ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 14 ਨਵੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। 15 ਨਵੰਬਰ, 1875 ਨੂੰ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਰਾਂਚੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਉਲੀਹਾਤੂ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਬਿਰਸਾ ਮੁੰਡਾ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਨਾਇਕ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਅਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਮੋਢੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਿਰਸਾ ਮੁੰਡਾ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਦਿਵਾਸੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅੰਦੋਲਨ ਚਲਾਇਆ, ਜਿਸਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਲਗੁਲਾਨ (ਮਹਾਨ ਅੰਦੋਲਨ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ, ਸਗੋਂ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਵੈ-ਮਾਣ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਵੀ ਜਗਾਈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਯੋਗਦਾਨ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 15 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਆਦਿਵਾਸੀ ਮਾਣ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਝਾਰਖੰਡ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 15 ਨਵੰਬਰ, 2000 ਨੂੰ ਬਿਰਸਾ ਮੁੰਡਾ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਦਿਨ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਦੋਹਰੇ ਮਾਣ ਅਤੇ ਜਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ - ਇੱਕ ਪਾਸੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਹਾਨ ਨਾਇਕ, ਬਿਰਸਾ ਮੁੰਡਾ ਦੀ ਜਨਮ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ, ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਰਾਜ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ।

“ਅਬੂਆ ਦਿਸੁਮ, ਅਬੂਆ ਰਾਜ” (ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼, ਸਾਡਾ ਰਾਜ) - ਬਿਰਸਾ ਮੁੰਡਾ ਦਾ ਇਹ ਨਾਅਰਾ ਅਜੇ ਵੀ ਝਾਰਖੰਡ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਮਾਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾਵਾਂ :

1830 - ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਮੋਹਨ ਰਾਏ ਇੰਗਲੈਂਡ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ।

1920 - ਲੀਗ ਆਫ਼ ਨੇਸ਼ਨਜ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਜੇਨੇਵਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ।

1936 - ਨਾਜ਼ੀ ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਐਂਟੀ-ਕਮਿੰਟਰਨ ਪੈਕਟ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ।

1947 - ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਏਜੰਸੀ ਬਣ ਗਿਆ।

1949 - ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਨਾਥੂਰਾਮ ਗੋਡਸੇ ਅਤੇ ਨਾਰਾਇਣ ਦੱਤਾਤ੍ਰੇਯ ਆਪਟੇ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

1955 - ਪੋਲੈਂਡ ਅਤੇ ਯੂਗੋਸਲਾਵੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ।

1961 - ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ।

1988 - ਪੀਐਲਓ ਚੇਅਰਮੈਨ ਯਾਸਰ ਅਰਾਫਾਤ ਦੁਆਰਾ ਫਲਸਤੀਨ ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

1989 - ਵਕਾਰ ਯੂਨਿਸ ਅਤੇ ਸਚਿਨ ਤੇਂਦੁਲਕਰ ਨੇ ਕਰਾਚੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਟੈਸਟ ਕ੍ਰਿਕਟ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।

1998 - ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਲ ਕਲਿੰਟਨ ਨੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਆਪਣਾ ਦੌਰਾ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

2000 - ਫਿਜੀ ਵਿੱਚ ਤਖ਼ਤਾਪਲਟ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

2000 - ਝਾਰਖੰਡ ਭਾਰਤ ਦਾ 28ਵਾਂ ਰਾਜ ਬਣਿਆ।

2001 - ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਟਿਕਾਣੇ 'ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਬਣਾਉਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਮਿਲੇ।

2003 - ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਇਸਤਾਂਬੁਲ ਵਿੱਚ ਯਹੂਦੀ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬੰਬ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 16 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ 150 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ।

2004 - ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਨਾਮਕਰਨ ਦੀ ਦੋ-ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਮਨਾਈ ਗਈ।

2004 - ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਕੋਲਿਨ ਪਾਵੇਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।

2007 - ਚਿਲੀ ਵਿੱਚ 7.7 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ।

2007 - ਏਰੀਅਨ-5 ਰਾਕੇਟ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਤੋਂ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਉਪਗ੍ਰਹਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ।

2008 - ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਗਵਰਨਰ ਵਾਈ. ਵੇਣੂਗੋਪਾਲ ਰੈਡੀ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੁਆਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਈ ਗਈ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

2008 - ਯੋਗੇਂਦਰ ਮਕਬਾਲ ਨੇ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਹੁਜਨ ਕਾਂਗਰਸ, ਬਣਾਈ।

2012 - ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਚੀਨ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਬਣੇ।

ਜਨਮ :

1866 - ਕੌਰਨੇਲੀਆ ਸੋਰਾਬਜੀ - ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਬੈਰਿਸਟਰ।

1875 - ਬਿਰਸਾ ਮੁੰਡਾ, ਮਸ਼ਹੂਰ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਨੇਤਾ।

1902 - ਐਸ. ਵੀ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਮੂਰਤੀ ਰਾਓ - ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ।

1922 - ਟੀ. ਐਸ. ਮਿਸ਼ਰਾ - ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਅਸਾਮ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਪਾਲ।

1937 - ਰਮੇਸ਼ ਚੰਦਰ ਸ਼ਾਹ - ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੀ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਨਿਬੰਧਕਾਰ, ਅਤੇ ਹੁਨਰਮੰਦ ਆਲੋਚਕ।

1950 - ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ (ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ) - ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਬਿਊਰੋ (ਸੀ.ਬੀ.ਆਈ.) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ।

1964 - ਪੰਕਜ ਚੌਧਰੀ - ਭਾਰਤ ਦੀ 16ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ।

1979 - ਸੁਮਰਾਈ ਟੇਟੇ - ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਦੀ ਮੈਂਬਰ।

1986 - ਜੋਤੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨਿਰਾਲਾ - ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਗਰੁੜ ਕਮਾਂਡੋਜ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਅਸ਼ੋਕ ਚੱਕਰ' ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

1986 – ਸਾਨੀਆ ਮਿਰਜ਼ਾ – ਮਸ਼ਹੂਰ ਭਾਰਤੀ ਟੈਨਿਸ ਖਿਡਾਰਨ।

ਦਿਹਾਂਤ :1937 - ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਪ੍ਰਸਾਦ - ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ।

1938 - ਮਹਾਤਮਾ ਹੰਸਰਾਜ - ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ ਨੇਤਾ, ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ, ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ।

1961 - ਬੰਕਿਮ ਮੁਖਰਜੀ - ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਇਕ ਵਜੋਂ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਨੇਤਾ।

1981 - ਕਮਲਾਬਾਈ ਹੋਸਪੇਟ - ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ।

1982 - ਵਿਨੋਬਾ ਭਾਵੇ, ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ।

1996 - ਆਰ.ਸੀ. ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਿੰਘ - ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ, ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ, ਅਤੇ ਇੱਕ-ਨਾਟਕ ਲੇਖਕ।

2013 - ਕ੍ਰਿਪਾਲੂ ਮਹਾਰਾਜ - ਮਥੁਰਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਤ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ 'ਪ੍ਰੇਮ ਮੰਦਰ' ਬਣਾਇਆ।

2017 - ਕੁੰਵਰ ਨਾਰਾਇਣ - ਸਤਿਕਾਰਤ ਹਿੰਦੀ ਕਵੀ।

2020 - ਸੌਮਿੱਤਰ ਚੈਟਰਜੀ - ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬੰਗਾਲੀ ਅਦਾਕਾਰ।

2021 - ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਪੁਰੰਦਰੇ - ਮਰਾਠੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ।

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿਨ :

- ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਸਤਕ ਦਿਵਸ (ਹਫ਼ਤਾ)।

- ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਾ ਦਿਵਸ (ਹਫ਼ਤਾ)।

- ਝਾਰਖੰਡ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ।

ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ