ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 9 ਦਸੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ 10 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਾਲ 1950 ਵਿੱਚ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਭਾ ਨੇ 10 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਾਰੀਖ ਦੀ ਚੋਣ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ 10 ਦਸੰਬਰ, 1948 ਨੂੰ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਐਲਾਨਨਾਮੇ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿਵਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਮੁੱਲ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਦਿਨ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪਾਲਣਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ’ਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿਵਸ ਨਿਆਂ, ਸਮਾਨਤਾ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਨਮਾਨ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾਵਾਂ :
1582 - ਫਰਾਂਸ ਨੇ ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।
1887 - ਆਸਟ੍ਰੀਆ, ਹੰਗਰੀ, ਇਟਲੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿਚਕਾਰ ਬਾਲਕਨ ਫੌਜੀ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ।
1898 - ਪੈਰਿਸ ਦੀ ਸੰਧੀ ਨੇ ਸਪੈਨਿਸ਼-ਅਮਰੀਕੀ ਯੁੱਧ ਦਾ ਅੰਤ ਕੀਤਾ।
1902 - ਤਸਮਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
1903 - ਪੀਅਰੇ ਕਿਊਰੀ ਅਤੇ ਮੈਰੀ ਕਿਊਰੀ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
1947 - ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਅਤੇ ਚੈਕੋਸਲੋਵਾਕੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ।
1950: ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੁਆਰਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿਵਸ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
1961 - ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਅਤੇ ਅਲਬਾਨੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ ਖਤਮ ਹੋ ਗਏ।
1963 - ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਜ਼ਾਂਜ਼ੀਬਾਰ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
1992 - ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਹੋਵਰਕ੍ਰਾਫਟ ਸੇਵਾ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।1994 - ਯਾਸਰ ਅਰਾਫਾਤ, ਯਿਤਜ਼ਾਕ ਰਾਬਿਨ ਅਤੇ ਸ਼ਿਮੋਨ ਪੇਰੇਸ ਨੂੰ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
1998 - ਅਮਰਤਿਆ ਸੇਨ ਨੂੰ ਸਟਾਕਹੋਮ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ 1998 ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
1999 - ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਅੱਤਵਾਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਫੰਡ ਦੇਣਾ ਆਰਥਿਕ ਅਪਰਾਧ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
2000 - ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
2002 - ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਏਅਰਲਾਈਨ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਏਅਰਲਾਈਨ, ਨੂੰ ਦੀਵਾਲੀਆ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
2003 - ਕੋਲੰਬੋ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੰਦਰਿਕਾ ਕੁਮਾਰਤੁੰਗਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਾਨਿਲ ਵਿਕਰਮਸਿੰਘੇ ਵਿਚਕਾਰ ਗੱਲਬਾਤ ਅਸਫਲ ਰਹੀ।
2004 - ਅਨਿਲ ਕੁੰਬਲੇ ਢਾਕਾ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ ਕਪਿਲ ਦੇਵ ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੇ ਹੋਏ ਟੈਸਟ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਟਾਂ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਬਣੇ।
2005 - ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂਰ ਸੁਲਤਾਨ ਨਜ਼ਰ ਬਾਏਬ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਚੁਣੇ ਗਏ।2006 - ਚਿਲੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਜਨਰਲ ਅਗਸਟੋ ਪਿਨੋਚੇ ਦੀ ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
2007 - ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪਰਵੇਜ਼ ਮੁਸ਼ੱਰਫ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਜੱਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ।
2007 - ਕ੍ਰਿਸਟੀਨਾ ਫਰਨਾਂਡੇਜ਼ ਡੀ ਕਿਰਚਨਰ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣੀ।
2013 - ਉਰੂਗਵੇ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਮਾਰਿਜੁਆਨਾ ਦੇ ਵਾਧੇ, ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਬਣਿਆ।
2016 - ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਇਸਤਾਂਬੁਲ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟਬਾਲ ਸਟੇਡੀਅਮ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੋ ਧਮਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ 38 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ।
ਜਨਮ :
1870 – ਯਦੁਨਾਥ ਸਰਕਾਰ – ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ।
1878 - ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਰਾਜਗੋਪਾਲਾਚਾਰੀ - ਵਕੀਲ, ਲੇਖਕ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ।
1878 – ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ – ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ, ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ।
1888 - ਪ੍ਰਫੁੱਲ ਚੰਦਰ ਚਾਕੀ - ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ।
1902 - ਐਸ. ਨਿਜਲਿੰਗੱਪਾ - ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ।
1908 - ਹੰਸਮੁਖ ਧੀਰਜਲਾਲ ਸਾਂਕਲੀਆ - ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨੀ।
ਦਿਹਾਂਤ : 1896 - ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਲ-ਫ੍ਰੇਡ ਬਰਨਹਾਰਡ ਨੋਬਲ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ।
1963 - ਪਾਨੀਕਰ, ਕੇ. ਐਮ. - ਮੈਸੂਰ (ਕਰਨਾਟਕ) ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ।
1995 - ਚੌਧਰੀ ਦਿਗੰਬਰ ਸਿੰਘ - ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨੇਤਾ।
2001 - ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ - ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ।
2009 - ਦਿਲੀਪ ਚਿੱਤਰੇ, ਮਰਾਠੀ ਲੇਖਕ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਆਲੋਚਕ।
2017 - ਲਾਲਜੀ ਸਿੰਘ - ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨੀ।
2018 - ਸੀ. ਐਨ. ਬਾਲਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ - ਸੀਨੀਅਰ ਕਾਂਗਰਸੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ।
2018 - ਮੁਸ਼ੀਰੁਲ ਹਸਨ - ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਤੇ ਜਾਮੀਆ ਮਿਲੀਆ ਇਸਲਾਮੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ।
2020 - ਅਸਤਾਦ ਦੇਬੂ - ਵਿਸ਼ਵ-ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਸਮਕਾਲੀ ਨ੍ਰਿਤਕ ਅਤੇ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ।
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿਨਵਿਸ਼ਵ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿਵਸ
ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਹੈਂਡੀਕ੍ਰਾਫਟਸ ਹਫ਼ਤਾ (8-14 ਦਸੰਬਰ)।
ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
