ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ, 2 ਅਕਤੂਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਜਗਤ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹ ਅਤੇ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਪੰਡਿਤ ਛੰਨੂਲਾਲ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦਾ ਵੀਰਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ ਵਿਖੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨਮਰਤਾ ਦੇ ਘਰ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 89 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਪੰਡਿਤ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਅੱਜ ਸ਼ਾਮ ਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਮਣੀਕਰਨਿਕਾ ਘਾਟ ਵਿਖੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਪੰਡਿਤ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦਾ ਜਨਮ 3 ਅਗਸਤ, 1936 ਨੂੰ ਆਜ਼ਮਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸੰਗੀਤਕ ਸਿੱਖਿਆ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਨਾਰਸ ਵਿੱਚ ਰਸਮੀ ਸੰਗੀਤਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕਿਰਾਣਾ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਅਬਦੁਲ ਗਨੀ ਖਾਨ ਤੋਂ ਤੀਬਰ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੀ ਸੰਗੀਤਕ ਸਾਧਨਾ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਠੁਮਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਸੋਗ ਦੀ ਲਹਿਰ ਫੈਲਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਸੰਗੀਤਕ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ :
ਪੰਡਿਤ ਛੰਨੂਲਾਲ ਮਿਸ਼ਰਾ ਬਨਾਰਸ ਘਰਾਣੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖਿਆਲ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਅੰਗ ਠੁਮਰੀ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਹੁਨਰ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ-ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰੂਹਾਨੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਬ ਅੰਗ ਠੁਮਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਾਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ 'ਤੇ ਵੀ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਈ ਸੰਗੀਤ ਐਲਬਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ।
ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ :
ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਪੰਡਿਤ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਨੌਸ਼ਾਦ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਅਤੇ ਯਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਵਰਗੇ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲੇ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2010 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਅਤੇ 2020 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ।
ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਵਿਵਾਦ :
ਪੰਡਿਤ ਮਿਸ਼ਰਾ 2014 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਲਈ ਪ੍ਰਸਤਾਵਕ ਰਹੇ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿਵਾਦ ਕਾਰਨ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ੀ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨਮਰਤਾ ਨਾਲ ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ।
ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
