ਉਜੈਨ/ਭੋਪਾਲ, 20 ਅਕਤੂਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਹੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਪੂਜਾ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕ ਪਟਾਕੇ, ਮਠਿਆਈਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਉਜੈਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਕਾਲੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸੋਮਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਰੂਪ ਚਤੁਰਦਸ਼ੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਕਾਲ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਨਕੁਟ ਦਾ ਭੋਗ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਪੁਜਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਗਰਮ ਜਲ ਨਾਲ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਵਾਇਆ, ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਲੇਪ ਲਗਾਇਆ। ਰੂਪ ਚਤੁਰਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਇਹ ਰਵਾਇਤੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਰਸਮ ਫਾਲਗੁਨ ਪੂਰਨਿਮਾ, ਯਾਨੀ ਹੋਲੀ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ।ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਕਾਲ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 4 ਵਜੇ ਭਸਮ ਆਰਤੀ ਦੌਰਾਨ, ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਕਾਲੇਸ਼ਵਰ ਦਾ ਪੰਚਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਲ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਾਕਾਲੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲੇਪ ਉਬਟਨ ਲਗਾਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਕਾਲੇਸ਼ਵਰ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਦੀਪਉਤਸਵ ਦੇ ਮਹਾਨ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਨਕੁਟ ਭੋਗ ਲਗਾ ਕੇ ਆਰਤੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਮੌਕੇ, ਮੰਦਰ ਪਰਿਸਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਰਧਾ ਵਾਲਾ ਮਾਹੌਲ ਰਿਹਾ।ਮਹਾਕਾਲ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਮਹੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਕਾਲ ਦਾ ਭੰਗ, ਚੰਦਨ ਅਤੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਸਮ ਆਰਤੀ ਦੌਰਾਨ, ਕੇਸਰ-ਚੰਦਨ ਦਾ ਉਬਟਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਗਰਮ ਜਲ ਨਾਲ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਵਸਤ੍ਰ ਪਹਿਨਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਸੋਨੇ-ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੰਨਕੂਟ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਇੱਕ ਫੁਲਝੜੀ ਨਾਲ ਆਰਤੀ ਕਰਕੇ ਦੀਵਾਲੀ ਮਨਾਈ ਗਈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ, ਰੂਪ ਚੌਦਸ 'ਤੇ, ਪੁਜਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਬਾਬਾ ਮਹਾਕਾਲ ਦੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਹਾਕਾਲ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਰੂਪ ਚਤੁਰਦਸ਼ੀ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਕਾਲ ਨੂੰ ਅੰਨਕੂਟ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਗਿਆ। ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਕਾਲ ਨੂੰ ਅੰਨਕੂਟ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਤਿਕ ਸ਼ੁਕਲ ਪ੍ਰਤੀਪਦਾ 'ਤੇ ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਦੇ ਨਾਲ ਅੰਨਕੂਟ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਜੈਨ ਵਿੱਚ, ਰੂਪ ਚਤੁਰਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
21 Oct 2025
