ਕਾਠਮੰਡੂ, 17 ਦਸੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਨੇਪਾਲ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਫਾਈ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਯੋਜਨਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੇਗੀ।ਪਰਬਤਾਰੋਹਣ ਪਰਮਿਟ ਹੁਣ ਮੰਗ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਅਸੀਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਹਨ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ, ਸਾਗਰਮਾਥਾ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਪਹਾੜਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਰਮਿਟ ਸਮੁੱਚੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਜੋਖਮਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਨਵੀਂ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ (2025/2030) ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਜ਼ਮਾਨਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਵਰਤੋਂ, ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣਾ, ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਤਰਕ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਕਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਮਲ-ਮੂਤਰ, ਲਾਸ਼ਾਂ, ਡੱਬੇ, ਬੋਤਲਾਂ, ਪਲਾਸਟਿਕ, ਤੰਬੂ, ਪਾਊਚ ਅਤੇ ਬੈਗਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ 'ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ 8,000 ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਚਾਈ ਵਾਲੇ 14 ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਠ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ 28 ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ 6,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਛੋਟੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਧਾਰਾਵਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹਨ।ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ 5,358 ਝੀਲਾਂ ਅਤੇ 2,232 ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ 6,000 ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ 1,310 ਚੋਟੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਥਾਨਕ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵੀ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਤਾਪਮਾਨ ਮੌਜੂਦਾ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਇਸ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਦਰ 36 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਕਾਰਬਨ ਨਿਕਾਸ ਮੌਜੂਦਾ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ 64 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ।

ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਬਤਾਰੋਹ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ, ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਨੇ ਕੂੜੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵੱਲ ਢੁਕਵਾਂ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਠੰਢ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਕੂੜਾ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉੱਥੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ, ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਕੂੜੇ 'ਤੇ ਕਦਮ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਪਹਾੜਾਂ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ।

ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ