ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 11 ਨਵੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। 12 ਨਵੰਬਰ, 1930 ਨੂੰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਗੋਲਮੇਜ਼ ਸੰਮੇਲਨ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਸੰਮੇਲਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਿਆਸਤਾਂ ਦੇ 73 ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਬਰਾਬਰ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠੇ।

ਸੰਮੇਲਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਸਿਵਲ ਨਾਫ਼ਰਮਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਾਈਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਸੁਧਾਰਾਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਰਾਹੀਂ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।

ਪਹਿਲੇ ਗੋਲਮੇਜ਼ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਸੰਘੀ ਢਾਂਚੇ, ਪ੍ਰਾਂਤ ਸੰਵਿਧਾਨ, ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ, ਰੱਖਿਆ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵੋਟਿੰਗ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਿੰਧ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦੀ ਪ੍ਰਾਂਤ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਡਾ. ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਅਛੂਤਾਂ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਚੋਣ ਹਲਕਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਤੇਜ ਬਹਾਦਰ ਸਪਰੂ ਨੇ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਨੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੰਮੇਲਨ ਆਪਣੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਇਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾਵਾਂ :

1781 - ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਨਾਗਾਪਟਨਮ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।

1847 - ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਡਾਕਟਰ ਸਰ ਜੇਮਜ਼ ਯੰਗ ਸਿੰਪਸਨ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਲੋਰੋਫਾਰਮ ਨੂੰ ਬੇਹੋਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ।

1918 - ਆਸਟ੍ਰੀਆ ਇੱਕ ਗਣਰਾਜ ਬਣਿਆ।

1925 - ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ।

1930 - ਪਹਿਲਾ ਗੋਲਮੇਜ਼ ਸੰਮੇਲਨ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। 56 ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ 23 ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਪਰ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ।

1936 - ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਗਏ।

1953 - ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡੇਵਿਡ ਬੇਨ ਗੁਰੀਅਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।

1956 - ਮੋਰੋਕੋ, ਸੁਡਾਨ ਅਤੇ ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।

1963 - ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ 164 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ।

1967 - ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

1969 - ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

1974 – ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਨੂੰ ਉਸਦੀਆਂ ਰੰਗਭੇਦ ਨੀਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਂਸਭਾ ਤੋਂ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

1990 – ਸਮਰਾਟ ਅਕੀਹਿਤੋ ਨੇ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਗੱਦੀ ਸੰਭਾਲੀ।

1995 – ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਤੋਂ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

2001 - ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਵਾਰ ਸਾਰੇ 260 ਯਾਤਰੀ ਮਾਰੇ ਗਏ।

2002 - ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਦੇ ਸੰਘੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਯੋਜਨਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ।

2005 - 13ਵਾਂ ਸਾਰਕ ਸੰਮੇਲਨ ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।

2005 - ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਾਰਕ ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ।

2007 - ਸਾਊਦੀ ਪ੍ਰਿੰਸ ਅਲਵਾਲੀਦ ਸੁਪਰਜੰਬੋ ਏਅਰਬੱਸ ਏ-380 ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਖਰੀਦਦਾਰ ਬਣਿਆ।

2008 - ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅਦਲਪੁਰ ਅਰਬਨ ਕੋਆਪਰੇਟਿਵ ਬੈਂਕ ਦਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

2008 - ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਲਿਜਾਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਕੇ-15 ਦਾ ਬਾਲਾਸੋਰ ਤੋਂ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

2008 - ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ, ਸਪੇਸਐਕਸ-1, ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।

ਜਨਮ :

1896 – ਸਲੀਮ ਅਲੀ, ਭਾਰਤੀ ਪੰਛੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀਵਾਦੀ।

1911 – ਅਮਲਪ੍ਰਵਾ ਦਾਸ – ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁਨ ਸੀ।

1915 – ਅਖਤਰੁਲ ਇਮਾਨ – ਵਿਲੱਖਣ ਕਵੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਰਦੂ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਮਿਆਰ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ।

1934 – ਦਿਲੀਪ ਮਹਾਲਨੋਬਿਸ – ਭਾਰਤੀ ਬਾਲ ਰੋਗ ਵਿਗਿਆਨੀ।

1940 – ਅਮਜਦ ਖਾਨ, ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਕਾਰ।

1943 – ਬੀ. ਐਨ. ਸੁਰੇਸ਼ – ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨੀ।

1966 – ਰਾਜੀਵ ਸੰਧੂ – ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀ, ‘ਮਹਾਵੀਰ ਚੱਕਰ’ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ।

ਦਿਹਾਂਤ : 1946 - ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ - ਮਹਾਨ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ, ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ।

1986 - ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਿਨਹਾ - ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਛੇਵੇਂ ਮੁੱਖ ਜੱਜ।

2012 - ਲੱਲਨ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵਿਆਸ - ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ।

2018 - ਅਨੰਤ ਕੁਮਾਰ - ਬੰਗਲੁਰੂ ਦੱਖਣੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ।

2020 - ਆਸਿਫ ਬਸਰਾ - ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ।

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿਨ :

-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੰਛੀ ਦਿਵਸ (ਸਲੀਮ ਅਲੀ ਦਾ ਜਨਮਦਿਨ)।

-ਵਿਸ਼ਵ ਨਮੂਨੀਆ ਦਿਵਸ।

ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ