ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 8 ਦਸੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਗੀਤ ਦੀ 150ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਇਸਦੀ ਤੁਲਨਾ ਨਦੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨਾਲ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ।

ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੀਤ ਨਾਲ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਕਥਨ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਇੰਨਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੀਤ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਹੜੀ ਤਾਕਤ ਸੀ ਜੋ ਇਸ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਭਾਵਨਾ ’ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵਿਵਾਦ ਵਿੱਚ ਘਸੀਟਿਆ ਗਿਆ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇਸ ਗੀਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ, ਸੰਦਰਭ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਤੱਥ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ 'ਤੇ ਗੀਤ ਨਾਲ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਨ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਇਸ ਕਰਜ਼ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੈ।ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ’ਤੇ ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਧਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਗੀਤ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 1937 ਵਿੱਚ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ ਦੇ ਗੀਤ ਵਿਰੁੱਧ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਇਸ ਗੀਤ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਰੀਟੇਟ‘‘ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੱਸਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਨੂੰ ਲਿਖੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਗੀਤ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ, ਗੀਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਕੱਟਿਆ ਗਿਆ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਅੱਗੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਕਾਰਨ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਭਾਸ਼ਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਅਤੇ ਅਣਜਾਣ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੀਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਗਾਣੇ ਦੀ 50ਵੀਂ ਅਤੇ 100ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ 150ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦੇ ਮੌਕੇ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਾਣ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ 50ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ 'ਤੇ, ਦੇਸ਼ ਗੁਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਅਤੇ 100ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ 'ਤੇ, ਦੇਸ਼ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ, ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਗਲਾ ਘੁੱਟਿਆ ਗਿਆ।ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਦੁਆਰਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀਣ ਭਾਵਨਾ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਤਰਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਦੇਵੀ ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚੰਡੀ, ਜੋ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਹਥਿਆਰ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ, 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਗ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਦਤ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ, ਬੰਕਿਮ ਚੰਦਰ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਹੀਣ ਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਹਿਲਾਉਣ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਸਤਰਾਂ ਲਿਖੀਆਂ: ਤਵੰ ਹੈ ਦੁਰਗਾ ਦਸ਼ਪ੍ਰਾਣਧਾਰਿਣੀ... ਸੁਜਲੰ ਸੁਫਲੰ ਮਾਤਰੰ। ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ।''

ਇਸ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਵਿਜ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਲੜਾਈ ਸੱਤਾ ਜਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਹੈ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਗੀਤ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਾੜੋ ਅਤੇ ਰਾਜ ਕਰੋ ਨੀਤੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੰਗਾਲ ਨੂੰ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵੀ, ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਗੀਤ ਹਰ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਚੱਟਾਨ ਬਣਗੇ ਗੂੰਜਿਆ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸਦੇ ਗਾਉਣ, ਪਾਠ ਕਰਨ ਅਤੇ ਛਪਾਈ 'ਤੇ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਬੌਧਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਕਿ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਤਾਕਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਧੁਰਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਗਾਲ ਨੂੰ ਵੰਡਿਆ। ... ਬਾਰੀਸਾਲ ਵਿੱਚ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਗਾਉਣ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਜੁਰਮਾਨੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਬਾਰੀਸਾਲ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ, ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਬਹਾਦਰ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਬਾਰੀਸਾਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਲੰਮਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।

ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ