ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 30 ਸਤੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਮੰਤਰੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਵੱਛਤਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਆਦਤ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਅਸਲ ਤਾਕਤ ਜਨਤਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਵੱਛ ਮਿੱਤਰ ਬਣ ਕੇ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਐਕਸ 'ਤੇ ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਆਪਣਾ ਲੇਖ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਫਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਇੱਕ ਸੱਚਾ ਲੋਕ ਅੰਦੋਲਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪਹਿਲ ਹੁਣ ਹਰ ਗਲੀ, ਹਰ ਮੁਹੱਲੇ ਅਤੇ ਹਰ ਘਰ ਦਾ ਮਾਣ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਇੱਕ ਸਵੱਛ ਮਿੱਤਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਸਫਾਈ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਆਪਣੇ ਲੇਖ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ 2014 ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਲ ਯਾਦ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਝਾੜੂ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸੜਕ ਸਾਫ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਕਾਰਜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਗੋਂ ਡੂੰਘਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ; ਇਸਨੂੰ ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਸਲ ਤਾਕਤ ਇਹ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਫਾਈ ਮਿੱਤਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤਾਂ, ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਤੱਕ, ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਝਾੜੂ ਚੁੱਕਿਆ ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਮਾਣ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਇਆ।ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 2014 ਵਿੱਚ, 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਖਾਨੇ ਸਨ, ਪਰ ਅੱਜ 12 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਹੂਲਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪਖਾਨੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਖਾਨੇ ਹੁਣ ਇੱਕ ਹਕੀਕਤ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪਖਾਨੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨੇ ਲਗਭਗ 3 ਲੱਖ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚੀ ਹੈ। ਮਿਸ਼ਨ ਹੁਣ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਠੋਸ ਅਤੇ ਤਰਲ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਡੰਪਸਾਈਟਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਰਹੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਪਖਾਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸੜਕਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ, ਸਗੋਂ ਇਸਨੂੰ ਮਾਣ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ। ਸਵੱਛ ਵਿਦਿਆਲਿਆ ਅਭਿਆਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਕੇਂਦਰ ਵਰਗੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਜਨਤਕ ਸਤਿਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣਾਇਆ। ਤਿਉਹਾਰ ਕੂੜਾ-ਕਰਕਟ ਰਹਿਤ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਹਰ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਣ ਦਾ ਸਰੋਤ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਟੀਚਾ ਇਹ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਸਵੱਛਤਾ ਨੂੰ ਆਦਤ ਅਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਸਥਾਨਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਦਿਖਾਵੇ ਦੀ ਸਫਾਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਕੂੜੇ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਹੱਲਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਸਵੱਛ ਸਰਵੇਖਣ ਹੁਣ ਘਰੇਲੂ ਕੂੜੇ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਤਿਉਹਾਰੀ ਸੀਜ਼ਨ ਬਾਰੇ, ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜਸ਼ਨ ਸਿਰਫ਼ ਉਦੋਂ ਹੀ ਸਾਰਥਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ। ਇਸ ਭਾਵਨਾ ਵਿੱਚ, ਸਵੱਛਤਾ ਹੀ ਸੇਵਾ 2025 17 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 2 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਸਵੱਛੋਤਸਵ ਦੇ ਥੀਮ ਹੇਠ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 25 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ, ਪੰਡਿਤ ਦੀਨਦਿਆਲ ਉਪਾਧਿਆਏ ਦੀ ਜਯੰਤੀ 'ਤੇ, ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਇੱਕ ਸਾਥ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਸ਼੍ਰਮਦਾਨ ਕਰਕੇ ਸਫਾਈ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ, 8 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਣਗੌਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੂਹਿਕ ਯਤਨਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਸਫਾਈ ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਬਦਲਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਸਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਝਾੜੂ ਦੀ ਹਰ ਝਾੜੂ ਅਤੇ ਹਰ ਸਾਫ਼ ਕੋਨਾ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਮਾਣ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਸਫਾਈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ। ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਨੂੰ ਇਸਨੂੰ ਸਾਲ ਭਰ ਦਾ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਤੱਕ ਨਹੀਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਲਈ ਸਮੂਹਿਕ ਯਤਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਫਾਈ ਮਿੱਤਰ ਵਜੋਂ ਅੱਗੇ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ