ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 15 ਨਵੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਪੁਰਸਕਾਰ 2025 ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਲੇਖਕ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾਵਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਭਵਾਂ, ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕਲਪਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਅਰਥਪੂਰਨ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਕੁਮੁਦ ਸ਼ਰਮਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ, ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਰੰਪਰਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੰਚਤੰਤਰ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਬਾਲ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲਿਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ, ਮੌਜੂਦਾ ਬਾਲ ਲੇਖਕ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਗੁੱਲਕ ਸੌਂਪ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗਾ। ਅੱਜ ਦੇ ਬੱਚੇ ਭੂਤ ਅਤੇ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਭਟਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਤਰਕ, ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲ ਹਨ ਜੋ ਵੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਲਗਾਤਾਰ ਇੱਕ ਸੰਕਲਪ ਵਜੋਂ ਪਾਲਿਆ ਹੈ, ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ ਬਲਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕਰੇਗੀ।

ਲੇਖਕ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ, ਸੁਰੇਂਦਰ ਮੋਹਨ ਦਾਸ (ਅਸਾਮੀ) ਨੇ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਆਪਣੇ ਸਫ਼ਰ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਤ੍ਰਿਦੀਬ ਕੁਮਾਰ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ (ਬੰਗਾਲੀ) ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹੀ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਬਿਨੈ ਕੁਮਾਰ ਬ੍ਰਹਮਾ (ਬੋਡੋ) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਸਾਡੀਆਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਹਕੀਕਤ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਪੁਲ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਬੋਡੋ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਪੀ.ਐਲ. ਪਰਿਹਾਰ 'ਸ਼ੌਕ' (ਡੋਗਰੀ) ਨੇ ਅੱਜ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉੱਚ-ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਬਾਲ ਰਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਘਾਟ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਬੱਚੇ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਨੈਤਿਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ-ਅਧਾਰਤ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਨਿਤਿਨ ਕੁਸ਼ਲੱਪਾ ਐਮਪੀ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ) ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਦੰਤਕਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹਨ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੀ ਨਵੀਂ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਕੀਰਤੀਦਾ ਬ੍ਰਹਮਭੱਟ (ਗੁਜਰਾਤੀ) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਿੱਠੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਇੰਨਾ ਪਸੰਦ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਭਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੀ ਹਨ। ਸੁਸ਼ੀਲ ਸ਼ੁਕਲਾ (ਹਿੰਦੀ) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦੋਸਤੀ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੌਸ਼ਨੀ ਜਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਨਿੱਘ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲੇਖਕਤਾ ਦੀ ਉੱਤਮਤਾ, ਭਾਵ, ਆਪਣੀ ਸਲਾਹ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਕੇ. ਸ਼ਿਵਲਿੰਗੱਪਾ ਹੰਡੀਦਾਲ (ਕੰਨੜ) ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੀ ਡਾਇਰੀ ਦੱਸਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਸਰਵਵਿਆਪਕਤਾ ਕਦੇ ਵੀ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਜ਼ਹਾਰ ਮੁਬਸ਼ਿਰ (ਕਸ਼ਮੀਰੀ) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੀ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸਕਰਾਹਟਾਂ ਵਾਪਸ ਲਿਆ ਸਕਣ। ਹਰ ਕੋਈ ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਚਪਨ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਾਤਾਵਰਣ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ, ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਣਾ ਹੈ।

ਨਯਨਾ ਆਡਾਰਕਰ (ਕੋਂਕਣੀ) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੇਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬਾਲ ਲੇਖਕ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ 'ਤੇ ਮਾਣ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਕਿਤਾਬ ਸਿੱਧੇ-ਸਾਧੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਪੇਸ਼ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕੀਤਾ। ਸੁਰੇਸ਼ ਸਾਵੰਤ (ਮਰਾਠੀ) ਨੇ ਦੁੱਖ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮੀਖਿਆ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਹੀ ਸਮੇਂ ਦੀ ਪਰੀਖਿਆ 'ਤੇ ਖਰਾ ਉਤਰਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਇਹ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੀ ਤਾਲ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਸਮਿਲਨ ’ਚ ਮੁੰਨੀ ਕਾਮਤ (ਮੈਥਿਲੀ), ਸ਼੍ਰੀਸ਼੍ਰੀਜੀਤ ਮੁਤੇਡੱਤੂ (ਮਲਿਆਲਮ), ਸ਼ਾਂਤੋ ਐਮ (ਮਣੀਪੁਰੀ), ਸਾਨਮੂ ਲੇਪਚਾ (ਨੇਪਾਲੀ), ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ਪਾੜੀ (ਉੜੀਆ), ਭੋਗੀਲਾਲ ਪਾਟੀਦਾਰ (ਰਾਜਸਥਾਨੀ), ਪ੍ਰੀਤੀ ਪੁਜਾਰਾ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ), ਹਰਲਾਲ ਮੁਰਮੂ (ਸੰਤਾਲੀ), ਹਿਨਾ ਅਗਨਾਣੀ ‘ਹੀਰ’ (ਸਿੰਧੀ), ਵਿਸ਼ਨੂੰਪੁਰਮ ਸਰਵਣਨ (ਤਾਮਿਲ), ਗੰਗਿਸ਼ੇਟੀ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ (ਤੇਲੁਗੂ), ਗਜ਼ਨਫਰ ਇਕਬਾਲ (ਉਰਦੂ) ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਰਚਨਾਤਮਕ ਅਨੁਭਵ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ।

ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ