ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 23 ਨਵੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਵਿਗਿਆਨ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਥੰਮ੍ਹ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਹ ਸੰਸਥਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।
ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਟਿਫਿਕ ਐਂਡ ਇਨੋਵੇਟਿਵ ਰਿਸਰਚ (ਐਕਸਆਈਐਸਆਈਆਰ) ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਕਨਵੋਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 2023 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਆਈ-ਪੀਐਚਡੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਇੱਕ ਵਿਦਿਅਕ ਮਾਡਲ ਹੈ ਜੋ ਕਲਪਨਾ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਖੋਜ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਆਈ-ਪੀਐਚਡੀ ਵਿੱਚ ਆਈ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਦਯੋਗ, ਸਗੋਂ ਕਲਪਨਾ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਖੋਜਕਰਤਾ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਖੋਜ ਨੂੰ ਉਦਯੋਗ, ਸਮਾਜ ਜਾਂ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨਾਲ ਜੋੜਨ।
ਡਾ. ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਟਿਫਿਕ ਐਂਡ ਇਨੋਵੇਟਿਵ ਰਿਸਰਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਸੰਸਥਾ ਦੇ 69 ਕੈਂਪਸਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 7,000 ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ 3,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਗਿਆਨੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸੰਸਥਾ ਸਾਂਝੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਸੀਐਸਆਈਆਰ, ਆਈਸੀਐਮਆਰ, ਡੀਐਸਟੀ, ਆਈਸੀਏਆਰ ਅਤੇ ਐਮਓਈਐਸ ਵਰਗੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਕੈਡਮੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਇੱਕ ਦਲੇਰਾਨਾ ਕਦਮ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਰਵਾਇਤੀ ਅਕਾਦਮਿਕ ਢਾਂਚੇ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਖੋਜ ਲਈ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਨੌਜਵਾਨ ਖੋਜ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਕਰੀਅਰ ਵਿਕਲਪਾਂ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸੰਕੇਤ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨਵੀਨਤਾ-ਅਧਾਰਤ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਤਰੱਕੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾ ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚਾਲਕ ਹੋਣਗੇ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਸਥਾਨ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਐਨਆਈਆਰਐਫ 2025 ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਨੌਵਾਂ ਸਥਾਨ, ਸੀਡਬਲਯੂਯੂਆਰ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ 3.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਿੱਚ, ਨੇਚਰ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿੱਚ ਦਸਵਾਂ ਅਤੇ ਸਿਕਮੈਗੋ 2025 ਵਿੱਚ ਨੌਵਾਂ ਸਥਾਨ ਅਕੈਡਮੀ ਦੀ ਵਧਦੀ ਸਾਖ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਥਾਨ ਨੇ 25 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ 2024 ਵਿੱਚ 831 ਪੀਐਚਡੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਅਕੈਡਮੀ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਜਾਪਾਨ, ਫਿਨਲੈਂਡ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਖੋਜ, ਦੋਹਰੇ-ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਖੋਜ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਪੀ. ਬਾਲਾਰਾਮ, ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਮੈਂਬਰ ਡਾ. ਵੀ. ਕੇ. ਪਾਲ, ਸੀਐਸਆਈਆਰ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਡਾ. ਐਨ. ਕਲਾਈਸੇਲਵੀ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਕਈ ਲੋਕ ਮੌਜੂਦ ਰਹੇ।
ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
24 Nov 2025
