ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 30 ਦਸੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਟਿਕਾਊ, ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਪਾਰ ਕੀਤੇ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਮੈਟਰੋ ਰੇਲ ਵਿਸਥਾਰ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਬੱਸ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਸਫਾਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ, ਗਰੀਬਾਂ ਲਈ ਘਰ, ਵੈਂਡਰਜ਼ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ, ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ।

ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੈਟਰੋ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਹੁਣ ਕੁੱਲ 1,090 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ, ਮੈਟਰੋ ਲਾਈਨਾਂ ਸਿਰਫ 23 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲਦੀਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ 26 ਤੱਕ ਫੈਲ ਗਈਆਂ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ 84.57 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਨਵੀਆਂ ਮੈਟਰੋ ਲਾਈਨਾਂ ਲਈ ₹25,932 ਕਰੋੜ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਲਗਭਗ 86 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਨਵੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਵੀ ਚਾਲੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਭੋਪਾਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰੇਂਜ ਲਾਈਨ, ਜੋ ਕਿ 7 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ 8 ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਇੰਦੌਰ ਮੈਟਰੋ ਅਤੇ ਬੰਗਲੁਰੂ ਮੈਟਰੋ ਦੀ ਯੈਲੋ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਯਾਤਰਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਗਈ।

ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਬੱਸਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਇਸ ਸਾਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਈ-ਬੱਸ ਸੇਵਾ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ 3,622 ਨਵੀਆਂ ਬੱਸਾਂ ਖਰੀਦਣ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਡਿਪੂਆਂ ਅਤੇ ਚਾਰਜਿੰਗ ਸਹੂਲਤਾਂ ਲਈ ₹60.73 ਕਰੋੜ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ। 44 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ 52 ਡਿਪੂਆਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ 33 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰਜਿੰਗ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਨੇ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਅਰਬਨ ਮੋਬਿਲਿਟੀ ਇੰਡੀਆ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਨਵਾਂ ਲੋਗੋ ਅਤੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ 3 ਤੋਂ 40 ਲੱਖ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਕਲੱਸਟਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਿਆ।

ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ, ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਤਹਿਤ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 18.54 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਵੱਛਤਾ ਹੀ ਸੇਵਾ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। 16 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੰਦੇ ਕੋਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 575,000 ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਲੱਖਾਂ ਪੰਡਾਲਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਸਫਾਈ ਰੰਗੋਲੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ, ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਮੰਤਰੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਭਲਸਵਾ ਡੰਪਸਾਈਟ ਤੋਂ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਵੀ।

ਇਸ ਸਾਲ, ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕੂੜਾ ਡੰਪਿੰਗ ਸਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਡੰਪਸਾਈਟ ਰੀਮੀਡੀਏਸ਼ਨ ਐਕਸਲੇਟਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਟੀਚਾ 2026 ਤੱਕ ਬਾਕੀ ਬਚੀਆਂ ਡੰਪਸਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ 1,428 ਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 214 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਡੰਪਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ, ਏਸ਼ੀਆ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ 3ਆਰ ਅਤੇ ਸਰਕੂਲਰ ਇਕਾਨਮੀ ਫੋਰਮ ਜੈਪੁਰ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਜੈਪੁਰ ਐਲਾਨਨਾਮੇ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਵੱਲ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਸੀ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਆਵਾਸ ਯੋਜਨਾ-ਸ਼ਹਿਰੀ 2.0 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਇਸ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 1.22 ਕਰੋੜ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਅਤੇ 1.14 ਕਰੋੜ 'ਤੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਖਰੀ ਮੀਲ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਆਂਗੀਕਾਰ 2025 ਮੁਹਿੰਮ ਸਤੰਬਰ-ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਲਿਆਉਣ ਲਈ, ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਰੇਰਾ ਪੋਰਟਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੱਕ ਸਿੰਗਲ, ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਗਲੀ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਵਨਿਧੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ 2030 ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ 70 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਲੀ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਾਲ, ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਵੰਡੇ ਗਏ, ਜੋ ਕਿ ਕੁੱਲ ₹15,000 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ। 48 ਲੱਖ ਵਿਕਰੇਤਾ ਡਿਜੀਟਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਯੂਪੀਆਈ ਭੁਗਤਾਨ ਵਿੱਚ ₹658 ਕਰੋੜ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਕਿਸ਼ਤ ਲਈ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਰਕਮ ਵਧਾ ਕੇ ₹15,000, ਦੂਜੀ ਕਿਸ਼ਤ ਲਈ ₹25,000 ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਕਿਸ਼ਤ ਲਈ ₹50,000 ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੀਵਰੇਜ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਅਮਰੁਤ 2.0 ਯੋਜਨਾ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਸਾਲ ਚੰਗੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਕੀਤੀ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ 33 ਲੱਖ ਨਵੇਂ ਟੂਟੀ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਅਤੇ 20 ਲੱਖ ਸੀਵਰ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ। ₹33,287 ਕਰੋੜ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ₹12,538 ਕਰੋੜ ਦੇ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ 6,000 ਮਿਲੀਅਨ ਲੀਟਰ ਟ੍ਰੀਟਡ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮੁੜ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। 28,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹਿਲਾ ਸਵੈ-ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਬਿਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ। 7480 ਏਕੜ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ 2704 ਏਕੜ ਨਵੀਆਂ ਹਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ।

ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਰਤਵਯ ਪਥ 'ਤੇ ਕਰਤਵਯ ਭਵਨ-3 ਅਤੇ 184 ਐਮਪੀ ਫਲੈਟਾਂ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।

ਇਸ ਸਾਲ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਯਸ਼ੋਭੂਮੀ ਵਿਖੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸੰਮੇਲਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2,500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ। ਉੱਥੇ ਡੰਪਸਾਈਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਸ਼ਹਿਰੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਵਿੰਡੋ, ਅਤੇ ਜਲ ਸੰਭਾਲ ਗੀਤ 'ਜਲ ਹੀ ਜਨਨੀ' ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਨਿਵਾਸ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਬਣਾਉਣ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਚਰਚਾਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਬੰਗਲੁਰੂ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਅਤੇ ਭੋਪਾਲ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ। ਮੰਤਰੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਨੇ ਉੱਥੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਓਡੀਸ਼ਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਕਰਨਾਟਕ, ਗੋਆ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।

ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ