ਕਾਠਮੰਡੂ, 08 ਜਨਵਰੀ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਲੇ 9 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਵਣਜ ਸਕੱਤਰ ਪੱਧਰ ਦੀ ਬੈਠਕ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸੰਧੀ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ’ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਣਜ ਸਕੱਤਰ ਸੁਸ਼ੀਲ ਬਰਥਵਾਲ ਕਾਠਮੰਡੂ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਨੇਪਾਲੀ ਵਫ਼ਦ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਵਣਜ ਸਕੱਤਰ ਗੋਵਿੰਦ ਬਹਾਦੁਰ ਕਾਰਕੀ ਕਰਨਗੇ।

ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਲੇ 2009 'ਚ ਹੀ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਣਜ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਜੈਰਾਮ ਰਮੇਸ਼ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਵਣਜ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜੇਂਦਰ ਮਹਤੋ ਨੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਸੰਧੀ ਦੇ ਉਪਬੰਧਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਹਰ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਵਿਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 2016 ਅਤੇ 2023 ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਦੀ ਮੰਗ ਉਠਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ 2020 'ਚ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਉਸ ਸਾਲ ਸਿਰਫ ਵਰਚੁਅਲ ਮੀਟਿੰਗ ਹੀ ਹੋ ਸਕੀ ਸੀ।

ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਵਣਜ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਬਾਬੂਰਾਮ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵੀਰਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਅੰਤਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸਮੂਹ ਦੀ ਬੈਠਕ ਵਿਚ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸੰਧੀ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਏਜੰਡਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸੰਧੀ ਦੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਹੋਮਵਰਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਅੱਜ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਸਹਿਮਤੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਨਿਰਯਾਤ 'ਤੇ ਲਗਾਈ ਗਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਨੇਪਾਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ 9 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਰੇ ਏਜੰਡੇ ਵਿਚਾਰੇ ਜਾਣਗੇ।

ਵਣਜ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਲੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਨਵੇਂ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਵੀ ਸਹਿਮਤੀ ਬਣੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਤਹਿਤ ਨੇਪਾਲ ਰਾਹੀਂ ਚੀਨ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਤਸਕਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ।

---------------

ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ