ਕੋਲਕਾਤਾ, 2 ਜੂਨ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਬਾਕਸ ਆਫਿਸ 'ਤੇ ਗਲੈਮਰ ਅਤੇ ਐਕਸ਼ਨ ਦੀ ਚਮਕ-ਦਮਕ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 'ਖਰੀਫ' ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਸਾਹ ਵਾਂਗ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਫਿਲਮ ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਸਟਾਰ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਆਈਟਮ ਗੀਤ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਹਨ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਸਲ ਰੀੜ੍ਹ ਹਨ।
ਜਦੋਂ 'ਐਨੀਮਲ' ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਸਿਨੇਮਾਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੂੰਜ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ 'ਜਾਟ' ਦੀਆਂ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਟ੍ਰੈਂਡ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦੀ ਥਕਾਵਟ ਨੂੰ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ 'ਖਰੀਫ' ਇਹ ਜੋਖਮ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਸੱਚਾਈ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇੱਕ ਫਿਲਮ :
'ਖਰੀਫ਼' ਇੱਕ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਫਿਲਮ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਜੀਵਨ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਕੀਕਤ ਨੂੰ ਪਰਦੇ 'ਤੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਸੁਪਰਸਟਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਭਾਰੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ। ਇਸਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਤ੍ਰਿਲੋਕ ਕੋਠਾਰੀ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਧੀਰੇਂਦਰ ਡਿਮਰੀ ਨੇ ਇਹ ਜੋਖਮ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਿਨੇਮਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਨੋਰੰਜਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਹਮਦਰਦੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਿਲਮ ਦੇ ਲੇਖਕ ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ 'ਖਰੀਫ਼' ਕੋਈ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧ ਹੈ - ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ 'ਤੇ ਬਣੀ ਚੁੱਪ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨ ਅੰਕੜਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਫਿਲਮ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ - ਇਹ ਵੀ ਭਾਰਤ ਹੈ!
ਪਿੰਡ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚੋਂ ਉੱਪਜੀ ਸਕ੍ਰੀਨਪਲੇ :
ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ, ਮਨੋਜ ਪਾਂਡੇ, ਯਾਮਿਨੀ ਮਿਸ਼ਰਾ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਸਮਰਾਟ ਸੋਨੀ ਵਰਗੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਕੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਟੀਮ ਨੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਭਿਆਨਕ ਗਰਮੀ ਵਿੱਚ ਅਣਥੱਕ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਤਾਪਮਾਨ 40 ਤੋਂ 45 ਡਿਗਰੀ ਰਿਹਾ। ਰਾਜਸਥਾਨ, ਗੁਜਰਾਤ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮਾਈ ਗਈ ਇਸ ਫਿਲਮ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਫਿਲਮਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਫਿਲਮ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨੰਗੇ ਪੈਰ ਦੌੜਦੇ ਬੱਚੇ, ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਮੋਢੇ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਤੈਰਦੇ ਸੁਪਨੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਮਿਲ ਕੇ ਇੱਕ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਕਵਿਤਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ ਆਵਾਜ਼ :
ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਗੂੰਜ ਸੰਸਦ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੱਕ ਸੁਣਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਵੀ ਵਪਾਰਕ ਸਿਨੇਮਾ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ। 'ਖਰੀਫ' ਉਸ ਚੁੱਪ ਨੂੰ ਤੋੜਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਠੋਸ ਸਿਨੇਮੈਟਿਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਫਿਲਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਣਗਿਣਤ ਚਿਹਰਿਆਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ, ਜੋ ਬੀਜ ਬੀਜਦੇ ਸਮੇਂ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਭੁੱਖ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਚਿੰਤਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਪੇਂਡੂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਵਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕਹਾਣੀ :
'ਖਰੀਫ਼' ਨਾਅਰੇ ਨਹੀਂ ਲਗਾਉਂਦੀ, ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਕੋਈ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਥੋਪਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਵਿੱਚ ਭਿੱਜੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ, ਜੋ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਛੂੰਹਦੀ ਹੈ। ਫਿਲਮ ਦਾ ਹਰ ਫਰੇਮ ਉਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਗਵਾਹ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਹਰ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਜੀਉਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ, ਜਦੋਂ ਸਿਨੇਮਾ ਵੱਡੇ ਬਜਟ, ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਚਮਕ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਤੇ ਆਪਣੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਗੁਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਫਿਲਮ 'ਖਰੀਫ਼' ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਦਿਲ ਤੋਂ ਲਿਖੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਈ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
