ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 21 ਦਸੰਬਰ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਮਾਲ ਗੱਡੀ 22 ਦਸੰਬਰ 1851 ਨੂੰ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਰੁੜਕੀ ਤੋਂ ਪਿਰਾਨ ਕਲਿਅਰ ਵਿਚਕਾਰ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਇਸ ਵੇਲੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਰੁੜਕੀ ਤੋਂ ਪਿਰਾਨ ਕਲਿਅਰ ਤੱਕ ਵਿਛਾਈ ਰੇਲਵੇ ਟ੍ਰੈਕ 'ਤੇ ਭਾਫ਼ ਦੇ ਇੰਜਣ ਨਾਲ ਦੋ ਬੋਗੀਆਂ ਦੀ ਮਾਲ ਗੱਡੀ ਚਲਾਈ ਗਈ। ਇਸ ਗੱਡੀ ਰਾਹੀਂ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਉਸਾਰੀ ਸਮੱਗਰੀ ਰੁੜਕੀ ਤੋਂ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਪਿਰਾਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਈ ਜਾਣੀ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਮੁੱਖ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਥਾਮਸਨ ਨੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਭਾਫ਼ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਰੇਲਵੇ ਇੰਜਣ ਮੰਗਵਾਇਆ।

ਇੰਜਣ ਵਿੱਚ 180-200 ਟਨ ਭਾਰ ਚੁੱਕਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਦੋ ਬੋਗੀਆਂ ਜੋੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਟਰੇਨ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 38 ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਤੈਅ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਭਾਵ ਇਸਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ 6.44 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਸੀ। ਇਹ ਟਰੇਨ ਕਰੀਬ 9 ਮਹੀਨੇ ਚੱਲੀ ਸੀ। 2003 ਵਿਚ, ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ 150 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ 'ਤੇ, ਇਸ ਇੰਜਣ ਦਾ ਮਾਡਲ ਰੁੜਕੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਰਾਹੀਂ ਹਰ ਸਾਲ 10 ਕਰੋੜ ਟਨ ਮਾਲ ਦੀ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰੇਲਵੇ ਦੀ 70 ਫੀਸਦੀ ਕਮਾਈ ਮਾਲ ਗੱਡੀਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

---------------

ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ / ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ